Benjamin Franklin

Dr Benjamin Franklin (* 17. Januar 1706 z Boston in Massachusetts; † 17. April 1790 z Philadelphia in Pennsylvania) isch en amerikanische Drucker, Verleger, Schriftsteller, Naturwüsseschaftler, Erfinder und Staatsmaa gsi.

As äine vo de Gründerväter vo de Veräinigte Staate het er mitghulfe, d Unabhängikäitserkläärig vo de Veräinigte Staat z entwärfe und isch äine vo deene gsi, wo si underschriibe häi. Wääred dr Amerikanische Revoluzioon het er die Veräinigte Staate as Diplomat in Frankriich verdräte und het dr Allianzverdraag mit de Franzoose und denn au dr Friide vo Bariis usghandlet, won em Amerikanische Unabhängigkäitschrieg en Ändi gmacht het. As Delegierte vo dr Philadelphia Convention het er an dr amerikanische Verfassig mitgschafft.

Dr Franklin het sis ganze Lääbe lang immer brobiert, s Gmäinwääse z fördere. Er het die erste Freiwillige Füürweere z Philadelphia gründet und die ersti öffentligi Bibliothek in Amerika, wo mä Büecher het chönne usleene. Er het au e Holzoofe entwigglet, wo bsundrigs effektiiv und raucharm gsi isch und wüsseschaftligi Entdeckige gmacht, und under anderem dr Blitzabläiter erfunde.

Dr Franklin isch as Soon vom ene Säifi- und Cherzemacher uf d Wält cho und het e Karriere as Drucker gmacht. Won er zwäiävierzig gsi isch, het er sich us em Gschäftslääbe zruggzooge und isch in d Politik gange. Si sozial Ufstiig het lang as e Musterbischbil drfür gulte, wie mä sich us äigener Chraft und mit Disziplin chönn uufeschaffe.